Cwał - na podstawie 16 zdjęć Eadwearda Muybridgea z 1887 roku Trochę o konikach x)
Kłus wyciągnięty w wykonaniu siwego ogiera rasy andaluzyjskiej - cwał - jest najszybszym rodzajem galopu, często uważany za odrębny chód, gdyż w przeciwieństwie do innych rodzajów galopu jest czterotaktowy. Koń stawia nogi w kolejności: lewa tylna, prawa tylna, lewa przednia, prawa przednia, lub odwrotnie, po czym następuje faza lotu (na animacji).
Oprócz tych podstawowych chodów konia wyróżnia się jeszcze dwutaktowy inochód (koń stawia nogi w kolejności: prawa przednia z prawą tylną, a następnie lewa przednia z lewą tylną) oraz tölt . Istnieje również wiele chodów sztucznych,czyli wyuczonych przez człowieka np. piaff, pasaż czy stęp hiszpański.
Chody mogą być wrodzone (stęp, galop, kłus, cwał) lub nabyte (piaff, pasaż). Każdy z wymienionych powyżej chodów ma dwa rodzaje (tempa): szybki i wolny i można w nim wprowadzać modyfikacje takie jak skracanie czy wydłużanie kroku.
Uzębienie konia
Końskie zęby stale rosną, mniej więcej 4 mm rocznie. Są one systematycznie ścierane ok. 2 mm na rok, wskutek rozcierania pobieranego pokarmu. Szczęka jest szersza niż żuchwa, dlatego zęby trzonowe i przedtrzonowe ścierają się nierównolegle, pod kątem. Miękki pokarm powoduje, że zęby trzonowe i przedtrzonowe nie ścierają się równomiernie na całej powierzchni, co powoduje że na zewnętrznej stronie zębów górnych i wewnętrznej stronie zębów dolnych tworzy się ostra jak nóż krawędź. Należy przynajmniej raz do roku skontaktować się z weterynarzem, który sprawdzi stan uzębienia zwierzęcia i w razie potrzeby odpowiednio je starnikuje. Problemy związane z uzębieniem przekładają się bardzo często na kłopoty w pracy z końmi - trudności przy kiełznaniu, niespokojna głowa, nieakceptowanie wędzidła, problemami z pobieraniem pokarmu oraz przeżuwaniem.
Zobacz też: rejestry
Zootechniczna terminologia części ciała konia [edytuj]
Głowa, na której wyróżnia się:
- Część górna (mózgowa):
- potylicę - za uszami w miejscu, gdzie szyja łączy się z głową
- ciemię - przed i między uszami
- grzywka (czupryna) - pęk włosów pokrywający ciemię
- czoło - znajduje się między oczami
- oczodoły i oczy
- skronie - między małżowiną uszną i okiem
- małżowiny uszne z okolicami przyusznymi
- Część pyskowa (trzewioczaszka):
Szyja na której wyróżnia się:
- boki szyi (lewy i prawy)
- kark
- grzywę - czyli włosień wystający z karku
- wrąb (przegub karkowy)
- podgardle - to dolny brzeg szyi
- przegub gardłowy
- rowki naczyniowe - znajdują się z obu stron szyi w okolicy podgardla
Tułów (kłoda) składa się z:
- Przód tułowia:
- Środek tułowia (łącznik):
- Zad:
Nogi (część wolna kończyny)
- podramię (przedramię)
- nadgarstek (napiąstek)
- nadpęcie
- okolica stawu pęcinowego z ostrogą i szczotką pęcinową
- pęcina
- korona
- kopyto
- kasztany - występują na wewnętrznej stronie przedramienia i stawu skokowego
Konotacje w kulturze [edytuj]
- Koń - jaki jest, każdy widzi - to adnotacja dotycząca konia w późnobarokowej encyklopedii Nowe Ateny pióra Benedykta Chmielowskiego. Dziś pełni ona rodzaj popularnego powiedzonka, którym kwituje się różnego rodzaju oczywistości.
- Koń - podać jego odgłos - to cytat ze słynnej komedii Rejs w reż. Marka Piwowskiego. Odpowiedź Pa-ta-taj jest oczywiście błędna, bo chodziło o odgłos paszczą.
- Koń go zjadł - staropolskie przysłowie; według jednej z interpretacji chodzi w nim o horrendalnie wysokie koszty utrzymania konia pod wierzch.
- Koń, pomimo że w dziedzinie transportu należy do przeszłości, do dziś stanowi swoisty nobilitujący symbol w motoryzacji. Powszechne jest określanie szybkiego sportowego auta mianem "rumaka", a niektóre firmy obrały właśnie konia jako logo firmowe (Ferrari) lub logo typu samochodu (Ford Mustang). Koń, tym razem mitologiczny (Pegaz), jest marką hiszpańskich ciężarówek i ciągników siodłowych PEGASO. Osobliwym przypadkiem wykorzystania nazwy konia jako marki samochodu jest rodzimy Tarpan, bynajmniej nie kojarzony ani z rewelacyjnymi osiągami, ani nawet z nadzwyczajną mocą.
- koń trojański
- Pegaz
- hipogryf
- hippokamp
- kelpie
- hipoterapia
- Bucefał
- Incitatus
- biały koń nie jest koniem
- Nasza szkapa
- Łysek z pokładu Idy
- konina
Umaszczenia koni [edytuj]
Konie charakteryzują się wielką różnorodnością umaszczeń, które w większości przypadków nie jest cechą rasową. Wyjątkami od tej reguły są rasy: haflinger (umaszczenie kasztanowate z konopiastą grzywą i ogonem), appaloosa (umaszczenie tarantowate), konik polski (umaszczenie myszate), palomino (umaszczenie izabelowate), fiording (umaszczenie bułane) oraz koń fryzyjski (umaszczenie kare, jedyną możliwą odmianą jest mała gwiazdka na czole), albino (umaszczenie białe).
Koń domowy (Equus caballus L.) - ssak nieparzystokopytny z rodziny koniowatych. Koń został udomowiony stosunkowo późno prawdopodobnie na terenie północnego Kazachstanu w okresie kultury Botai tj. około 3,5 tys. lat p.n.e.[1][2] Przodkiem konia domowego były prawdopodobnie koń Przewalskiego i tarpan oraz wymarłe azjatyckie konie tundrowe i leśne. Ważna jest informacja, iż koń Przewalskiego wcale jeszcze nie wyginął, a tarpan odnajduje zamienną odmianę w koniku polskim. Takie same z wyglądu, stają się nowocześniejszymi potomkami wymarłych tarpanów. W styczniu 2007 zespół naukowców z Massachusetts Institute of Technology i Uniwersytetu Harvarda poinformował, że stworzył wstępną mapę genomu konia. Wysokość konia mierzy się w kłębie specjalną laską zoometryczną. Niegdyś najpopularniejsze zwierzę pociągowe, następnie wyparte przez maszyny (zob. traktor, kombajn). Dziś używany w celach rekreacyjnych i sportowych, jako zwierzę pociągowe - jedynie w biedniejszych gospodarstwach. Jest źródłem koniny.
Wyhodowano wiele ras koni. Najpopularniejsze to:
- czystej krwi arabskiej - jego krzyżówki dały początek wielu innym rasom
- pełnej krwi angielskiej - konie wyścigowe
Polskie rasy koni:
- rasa wielkopolska (wlkp)
- rasa huculska (hc)
- rasa śląska (śl)
- rasa małopolska (młp)
- Konik polski, inaczej konik biłgorajski (kn)
- Polski koń zimnokrwisty (z)
Nazwy koni w zależności od wieku:
- sysak - młody koń do około 6 miesiąca życia, odżywia się głównie mlekiem matki.
- odsadek - młody koń odłączony od klaczy matki
- źrebię - młody koń poniżej 1 roku.
- klaczka - samica konia w wieku 1-3 lat.
- ogierek - samiec konia w wieku 1-3 lat.
- klacz, kobyła - samica konia powyżej trzeciego roku życia.
- ogier - samiec konia powyżej trzeciego roku życia, zazwyczaj hodowany dla rozrodu.
Inne nazwy:
- wałach - wykastrowany samiec.
- wnęter - samiec konia z wadą rozwojową, polegającą na niewłaściwym umieszczeniu jąder (poza moszną - zob. wnętrostwo).
| Koń domowy | |
 | |
| Systematyka | |
| Domena | eukarioty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Gromada | ssaki |
| Podgromada | ssaki żyworodne |
| Szczep | łożyskowce |
| Rząd | nieparzystokopytne |
| Podrząd | koniokształtne |
| Rodzina | koniowate |
| Rodzaj | Equus |
| Gatunek | koń domowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Equus caballus | |
| Linnaeus, 1758 | |
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons | |
Posty
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz